Ανιχνεύοντας την υπεριώδη ακτινοβολία του Ήλιου με ειδικές χάντρες –Κίνδυνοι –Προφυλάξεις
Στις 27 Ιουνίου ο κ. Ηλίας Καλογήρου* πραγματοποίησε στη βιβλιοθήκη μας ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον εκπαιδευτικό πρόγραμμα με ρεκόρ συμμετοχής παιδιών.
Στην αρχή παρακολουθήσαμε το βίντεο διάρκειας 2΄34΄΄HelpaDane–Greece (https://www.youtube.com/watch?v=3B6wobiWSdc) στο οποίο ο πρέσβης της Δανίας απευθύνει έκκληση στους Έλληνες να προειδοποιούν τους Δανούς τουρίστες για τη προφύλαξη από την υπεριώδη ακτινοβολία του Ελληνικού ήλιου (χρήση ομπρέλλας, γυαλιών και αντηλιακής κρέμας).
Ακολούθως χρησιμοποιήσαμε ειδικές χάντρες (είναι γνωστές με την ονομασία UVbeads) οι οποίες είναι λευκές, αλλά όταν επιδράσει σε αυτές το ηλιακό φως που περιλαμβάνει υπεριώδη ακτινοβολία τότε αλλάζουν χρώμα.
Μόλις σταματήσει η επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας οι χάντρες ξαναγίνονται λευκές.
Η υπεριώδης ακτινοβολία είναι η αιτία που μαυρίζει το δέρμα μας κατά τη παραγωγή μελανίνης αλλά όμως μπορεί η πολύωρη έκθεση στον ήλιο να προκαλέσει έγκαυμα , ακόμη και καρκίνο του δέρματος. Τα μάτια μας όμως δεν έχουν αμυντικό μηχανισμό εναντίον της υπεριώδους ακτινοβολίας κι έτσι πρέπει να τα προστατεύουμε φορώντας γυαλιά ηλίου. Από την άλλη η υπεριώδης ακτινοβολία βοηθάει στο σχηματισμό της βιταμίνης Dπου είναι απαραίτητη για την υγεία των οστών , των δοντιών, κ.λπ.
Στο χώρο παρουσίασης χρησιμοποιήσαμε ακίνδυνο φανό υπεριώδους ακτινοβολίας για να φωτίζουμε τις χάντρες και να προκαλούμε αλλαγή του χρώματος.
Εκτελέσαμε τα πιο κάτω πειράματα με ενεργό συμμετοχή των μαθητών:
α) διαπιστώσαμε ότι η καύση λωρίδας μαγνησίου παράγει εκτυφλωτικό φως που περιέχει υπεριώδη ακτινοβολία (έτσι λειτουργούσαν παλιά τα φλας) αφού προκλήθηκε αλλαγή χρώματος των χαντρών
β) διαπιστώσαμε ότι η αντηλιακή κρέμα απορροφά την υπεριώδη ακτινοβολία και προστατεύει το δέρμα μας αφού δεν άλλαξε το χρώμα των χαντρών που είχαν τοποθετηθεί πίσω από ένα διαφανές πιατάκι που είχε αλειφτεί με τη κρέμα
γ) το ζευγάρι γυαλιών ηλίου που διαθέσαμε απορροφούσε την υπεριώδη ακτινοβολία (μη χρωματισμός των χαντρών)
δ) ένα κομμάτι γυαλί από παρμπρίζ αυτοκινήτου απορροφά την υπεριώδη ακτινοβολία (κι έτσι όταν οδηγούμε και ο ήλιος φωτίζει τα χέρια μας μέσα από το παρμπρίζ αυτά δεν μαυρίζουν)
ε) μια αντηλιακή μεμβράνη που συνηθίζουν να καλύπτουν τα παράθυρα του αυτοκινήτου απορροφά την υπεριώδη ακτινοβολία
στ) ένα κοινό γυαλί δεν απορροφά την υπεριώδη ακτινοβολία
ζ) οι σκούρες γυάλινες φιάλες που περιέχουν φάρμακα, αναψυκτικά κ.λπ. απορροφούν την υπεριώδη ακτινοβολία
η) φωτίζοντας την άμμο που βάλαμε σε ένα πιατάκι με υπεριώδη ακτινοβολία καταφέραμε να αλλάξουμε το χρώμα των χαντρών που ήταν δίπλα λόγω ανάκλασης της ακτινοβολίας πάνω στην άμμο (το συμπέρασμα είναι ότι η πολύωρη παραμονή κάτω από ομπρέλα κατά τη διάρκεια της ηλιοφάνειας αυξάνει τον κίνδυνο εγκαύματος από ανάκλαση).
Σήμερα λόγω της τρύπας του όζοντος η επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας του ήλιου είναι περισσότερο επιζήμια απ’ ότι παλιότερα . Γι’ αυτό λαμβάνονται επιπρόσθετα μέτρα για την αντιμετώπιση του αυξημένου κινδύνου.
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε πολύ … νόστιμα, αφού η κ. Κίτσα Τόλιου – Αποστολοπούλου φρόντισε να μας γλυκάνει με ένα χορταστικό κομμάτι σοκολατόπιττας για κάθε παιδί !
*Ο Ηλίας Καλογήρου είναι Φυσικός και εργάζεται στη δημόσια Δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τα τελευταία 23 χρόνια είναι υπεύθυνος του Εργαστηριακού Κέντρου Φυσικών Επιστημών (ΕΚΦΕ) Ηλείας με κύρια αρμοδιότητα την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών ώστε να πλαισιώνουν τη διδασκαλία τους με εποπτικά πειράματα και να συμβάλουν ώστε οι μαθητές να ασκούνται εργαστηριακά. Προσπαθεί να εκλαϊκεύει την επιστημονική γνώση, να συνδέει την παρεχόμενη σχολική γνώση με την καθημερινότητα και να συνδέει την Επιστήμη με την Τέχνη.
Ευχαριστούμε τον Μιχαήλ Αλ. για την πολύτιμη βοήθειά του.
Η αλλοίωση κάποιων φωτογραφιών και η μερική απόκρυψη των στοιχείων των ανηλίκων μαθητών γίνεται για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό κανονισμό και την ισχύουσα νομοθεσία.
